Paleogen
PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q | |||
Średnia objętość w atmosferze | |||
Tlenu | ok. 26% obj.[a] | ||
---|---|---|---|
Dwutlenku węgla | ok. 500 ppm[b] | ||
Inne uśrednione dane | |||
Temperatura | ok. 18 °C[c] | ||
Tabela stratygraficzna | |||
| |||
Paleogen (z gr. πᾰλαιός 'stary' i γένος 'ród') – najstarszy okres ery kenozoicznej, trwający od 66,0 mln do 23,03 mln lat temu. Dzieli się na następujące epoki/oddziały[1]:
- paleocen od 66,0 do 56,0 mln lat temu,
- eocen od 56,0 do 33,9 mln lat temu,
- oligocen od 33,9 do 23,03 mln lat temu.
W paleogenie życie odradzało się po wielkim wymieraniu kończącym kredę. Z fauny zniknęły m.in. nieptasie dinozaury, pterozaury i gady morskie, a także pospolite morskie głowonogi, belemnity i amonity (nieliczni przedstawiciele amonitów wymarli dopiero na początku paleocenu). W okresie tym znacznie rozwinęły się i zróżnicowały ssaki, uzyskując dominującą pozycję wśród fauny lądowej, oraz ptaki.
Dawny podział
Współczesny podział ery kenozoicznej został dokonany przez Międzynarodową Unię Nauk Geologicznych w 2004 r. (z późniejszymi poprawkami). W dawniejszej periodyzacji był to okres tzw. starszego trzeciorzędu, trwający od 65 do 24 mln lat temu; w nowym podziale pojęcie trzeciorzędu zostało zniesione.
Przypisy
- ↑ International Stratigraphic Chart. International Comission on Stratigraphy, styczeń 2015. [dostęp 2015-04-10]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- ICS-Chart/Time Scale. Międzynarodowa Komisja Stratygrafii. [dostęp 2015-08-28]. (ang.).
- Ronald Blakey: Oligocene (35 Ma). [w:] Mollewide Plate Tectonic Maps [on-line]. Colorado Plateau Geosystems, Inc.. [dostęp 2015-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-08)].
- Ronald Blakey: Eocene (50 Ma). [w:] Mollewide Plate Tectonic Maps [on-line]. Colorado Plateau Geosystems, Inc.. [dostęp 2015-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-02)].
Zobacz multimedia związane z tematem: Paleogen |
Zobacz hasło paleogen w Wikisłowniku |
← mln lat temu Paleogen | ||||||||||||
Prekambr ←4,6 mld | Kambr 541 | Ordowik 485 | Sylur 443 | Dewon 419 | Karbon 359 | Perm 299 | Trias 252 | Jura 201 | Kreda 145 | Paleog. 66 | Ng 23 | Q 2 |
- p
- d
- e
| |
Hadeik (4,567 – 4,0 mld lat temu) | |
---|---|
Archaik (4,0 – 2,5 mld lat temu) |
|
Proterozoik (2,5 mld lat temu – 538,8 mln lat temu) |
|
- Poziomo zaznaczono ery; W lewych kolumnach znajdują się okresy; prawa kolumna: pogrubionym tekstem zaznaczone są epoki; zwykłym tekstem zaznaczone są wieki
Kambr (538,8 – 485,4 mln lat temu) |
|
---|---|
Ordowik (485,4 – 443,8 mln lat temu) |
|
Sylur (443,8 – 419,2 mln lat temu) |
|
Dewon (419,2 – 358,9 mln lat temu) |
|
Karbon (358,9 – 298,9 mln lat temu) |
|
Perm (298,9 – 251,9 mln lat temu) |
|
Trias (251,9 – 201,3 mln lat temu) |
|
---|---|
Jura (201,4 – 145,0 mln lat temu) |
|
Kreda (145,0 – 66 mln lat temu) |
|
Paleogen (66 – 23,03 mln lat temu) |
|
---|---|
Neogen (23,03 – 2,58 mln lat temu) |
|
Czwartorzęd (2,58 mln lat temu – dziś) |
|
- Źródło: International Stratigraphic Chart, Międzynarodowa Komisja Stratygrafii, dostęp 22 maja 2023.
- PWN: 3953446
- Britannica: science/Paleogene-Period
- Universalis: paleogene
- БРЭ: 2704061
- Nacionālā enciklopēdija: 141198
- SNL: paleogen
- DSDE: Palæogen