Ptolemeusz XI Aleksander II (ur. ok. 115 p.n.e.[1] lub 104 p.n.e.[2], zm. 80 p.n.e.[1]) (gr. basileus Ptolemaios XI Aleksandros II - król Ptolemeusz Aleksander[2]) – król Egiptu z dynastii Ptolemeuszów. Panował niecały miesiąc w roku 80 roku p.n.e.[2] Był synem Ptolemeusza X i nieznanej matki, mężem Kleopatry Bereniki III[1].
Życiorys
Ok. 102 p.n.e. dla bezpieczeństwa został umieszczony przez swoją babkę Kleopatrę III wraz z kuzynami; Ptolemeuszem XII i Ptolemeuszem z Cypru na wyspie Kos na Morzu Egejskim[2]. Tam ok. 88 p.n.e. dostał się wraz z nimi i skarbem państwa Ptolemeuszów w ręce króla Pontu, Mitrydatesa VI Eupatora, który wówczas prowadził pierwszą ze swoich wojen z Rzymem (89-84 p.n.e.)[1][2]. Wraz z dwójką krewnych przebywał na dworze w Sinope[2]. W 84 p.n.e. Ptolemeusz XI w trakcie bitwy (lub rokowań) między Rzymianami a Mitrydatesem uciekł i oddał się pod opiekę Sulli, który przetransportował go do Rzymu[2][1]. Sulla doprowadził do jego powrotu do Aleksandrii na przełomie maja i czerwca 80 p.n.e. i ślubu z jego sprawującą od pół roku władzę macochą Kleopatrą Berenike III[2]. Według rzymskiej narracji w zamian za pomoc w zdobyciu władzy Ptolemeusz sporządził testament, zgodnie z którym w razie wygaśnięcia linii Lagidów Egipt miał trafić na własność Republiki[2].
W dziewiętnaście dni po zaślubinach na rozkaz Ptolemeusza zamordowano jego żonę (wg niektórych źródeł miał on własnoręcznie zabić Berenikę[2])[1]. Rozwścieczeni mieszkańcy Aleksandrii zgładzili go za to[1]. Po jego śmierci władzę oddano w ręce Ptolemeusza XII[2].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Ptolemy XI Alexander II, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-06-03] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k BogusławB. Kwiatkowski BogusławB., Poczet faraonów. Życie. Legenda. Odkrycia, wyd. 2, Iskry, 2021, s. 1077-1080, ISBN 978-83-244-1042-2 .
Bibliografia
- Alex Axelrod, Charles Phillips Władcy, tyrani, dyktatorzy. Leksykon, wyd. Politeja, Warszawa 2000, s. 502-53.
Od okresu predynastycznego do Pierwszego Przejściowego (przed ok. 3150–2133)
Okres | |
---|
Predynastyczny (przed ok. 3150) | |
---|
Wczesnodynastyczny (ok. 3150–2686) | |
---|
Stare Państwo (ok. 2686–2181) | |
---|
1. Przejściowy (ok. 2181–2133) | VII | - Neferkare (młodszy)
- Neferkare Nebi
- Dżedkare Szemai
- Neferkare Chendu
- Merienhor Neferkamin
- Nikare
- Neferkare Tereru
- Neferkahor
|
---|
VIII | - Uadżkare Pepisonbe
- Neferkamin Anu
- Kakare Ibi
- Neferkare
- Neferkauhor Kapuibi
- Neferirkare
|
---|
IX | - Meribre Cheti I
- Neferkare Nebkaure
- Cheti II
- Setut
|
---|
X | - Merihathor
- Neferkare
- Uachare Cheti III
- Merikare
- Nebkaure Cheti IV
|
---|
|
---|
Średnie Państwo i Drugi Okres Przejściowy (ok. 2133–1567)
Nowe Państwo i Trzeci Okres Przejściowy (ok. 1567–730)
Od Epoki Późnej do panowania rzymskiego (od 730)
- VIAF: 5687150325540010090006
- ULAN: 500372662