Sparaksis
 Sparaxis tricolor | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
| Rząd | szparagowce | ||
| Rodzina | kosaćcowate | ||
| Rodzaj | sparaksis | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Sparaxis Ker Gawl. Bot. Mag.: 548. 1802 | |||
| |||
| |||
Sparaksis (Sparaxis Ker Gawl.) – rodzaj wieloletnich roślin należący do rodziny kosaćcowatych. Należy do niego ok. 13 gatunków roślin występujących w południowej Afryce, w regionie przylądkowym. Nazwa łacińska pochodzi z greckiego słowa sparasso, oznaczającego łzy, ze względu na kształt przylistków tej rośliny. Gatunek typowy nie został wyznaczony[3].
Morfologia
- Łodyga
- Naga, gruba, nierozgałęziona lub rozgałęziona u nasady lub nieco powyżej. Wyrasta z małych, okrągłych bulw chronionych twardą, włóknistą powłoką. Bulwy zakorzenione są u nasady.
- Liście
- Wyrastają z nasady bulwy, rzadko z łodygi. Najniższe 2 – 3 liście są pochwiaste; kolejne są lancetowate do linearnych lub sierpowate.
- Kwiaty
- Kwiatostan składa się z kilku do kilkunastu kwiatów w luźnym kłosie. Przylistki suche i pomarszczone; blade z brązowymi paskami; lancetowate, jajowate lub łopatkowe. Kwiaty symetryczne lub zygomorficzne.
- Owoce
- Torebka beczkowata lub owalna.
- Nasiona
- W każdej torebce znajduje się od 4 do 15 okrągłych, relatywnie dużych i błyszczących nasion o gładkiej powierzchni.
Systematyka
- Synonimy
- Synnotia Sweet, Streptanthera Sweet, Anactorion Raf., × Sparanthera Cif. & Giacom.
- Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)
Jeden z rodzajów podrodziny Crocoideae G. T. Burnett z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae) należącej do rzędu szparagowców (Asparagales) w obrębie jednoliściennych[2].
- Gatunki
- Sparaxis auriculata Goldblatt & J.C.Manning
- Sparaxis bulbifera (L.) Ker Gawl.
- Sparaxis caryophyllacea Goldblatt
- Sparaxis elegans (Sweet) Goldblatt
- Sparaxis fragrans (Jacq.) Ker Gawl.
- Sparaxis galeata Ker Gawl.
- Sparaxis grandiflora (D.Delaroche) Ker Gawl.
- Sparaxis grandiflora subsp. acutiloba Goldblatt
- Sparaxis grandiflora subsp. fimbriata (Lam.) Goldblatt
- Sparaxis grandiflora subsp. grandiflora.
- Sparaxis grandiflora subsp. violacea (Eckl.) Goldblatt
- Sparaxis maculosa Goldblatt
- Sparaxis metelerkampiae (L.Bolus) Goldblatt & J.C.Manning
- Sparaxis parviflora (G.J.Lewis) Goldblatt
- Sparaxis pillansii L.Bolus
- Sparaxis roxburghii (Baker) Goldblatt
- Sparaxis tricolor (Schneev.) Ker Gawl.
- Sparaxis variegata (Sweet) Goldblatt
- Sparaxis villosa (Burm.f.) Goldblatt
Wykorzystania
Gatunek Sparaxis tricolor uprawiany jest jako roślina ozdobna.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-03] (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-05-03].
Bibliografia
- World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew.. [dostęp 2010-05-03].
- Crescent Bloom. [dostęp 2010-05-03].
- Goldblatt P.. Review and Phylogenetic Analysis of Sparaxis. „Annals of the Missouri Botanical Garden”. 79, s. 143-159, 1992.
- SNL: Sparaxis
