Srebrny Niedźwiedź dla najlepszego aktora
Srebrny Niedźwiedź dla najlepszego aktora (niem. Silberner Bär/Bester Darsteller) – nagroda przyznawana corocznie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie w latach 1956-2020 dla najlepszej roli męskiej spośród filmów konkursu głównego. Laureata nagrody wybierało międzynarodowe jury konkursu głównego[1]. W krótkim okresie lat 1969–1970 oraz 1973–1974 nagroda nie była przyznawana.
Organizatorzy festiwalu zdecydowali się od 2021 zastąpić nagrodę dla najlepszego aktora i aktorki wyróżnieniami za najlepszą rolę główną oraz drugoplanową po to, by nie różnicować wykonawców ze względu na ich płeć[2]. Berlinale było pierwszym międzynarodowym festiwalem, który zdecydował się na taki równościowy i neutralny płciowo krok[3].
Statystyki
Najczęściej nagradzane były role aktorów amerykańskich (19 wyróżnień) i francuskich (7). W jednym przypadku jury przyznało nagrodę dla aktorskiego kolektywu (od trzech aktorów wzwyż) – dotyczyło to irańskiego filmu Rozstanie (2011, czterech nagrodzonych aktorów)[4].
Czterem aktorom udało się zdobyć Srebrnego Niedźwiedzia dwukrotnie. W kolejności chronologicznej byli to:
- Amerykanin Sidney Poitier (1958, 1963)
- Francuz Jean Gabin (1959, 1971)
- Hiszpan Fernando Fernán Gómez (1977, 1985)
- Amerykanin Denzel Washington (1993, 2000)
Pierwszym czarnoskórym laureatem był amerykański aktor Sidney Poitier (1958). Najmłodszym zdobywcą nagrody był Amerykanin Lou Taylor Pucci – miał skończonych zaledwie 19 lat. Najstarszym laureatem był 78-letni Anglik Tom Courtenay (2015)[5].
Amerykanie Jack Lemmon i Sean Penn to jedyni aktorzy, którzy zdobyli nagrody aktorskie na wszystkich trzech najważniejszych europejskich festiwalach filmowych: Puchar Volpiego na MFF w Wenecji, nagrodę dla najlepszego aktora na MFF w Cannes oraz Srebrnego Niedźwiedzia na MFF w Berlinie. Cztery role nagrodzone w Berlinie przyniosły ich laureatom również Oscara dla najlepszego aktora pierwszo- lub drugoplanowego (Sidney Poitier, Lee Marvin, Tom Hanks i Benicio del Toro).
Jedynym polskim zdobywcą nagrody był Andrzej Seweryn (1980)[6].
Laureaci Srebrnego Niedźwiedzia
Rok | Aktor | Tytuł polski | Tytuł oryginalny | |
---|---|---|---|---|
1956 | Burt Lancaster | Trapez | Trapeze | |
1957 | Pedro Infante | Tizoc | Tizoc | |
1958 | Sidney Poitier | Ucieczka w kajdanach | The Defiant Ones | |
1959 | Jean Gabin | Włóczęga | Archimède le clochard | |
1960 | Fredric March | Kto sieje wiatr | Inherit The Wind | |
1961 | Peter Finch | No Love for Johnnie | No Love for Johnnie | |
1962 | James Stewart | Pan Hobbs jedzie na wakacje | Mr. Hobbs Takes a Vacation | |
1963 | Sidney Poitier | Polne lilie | Lilies of the Field | |
1964 | Rod Steiger | Lombardzista | The Pawnbroker | |
1965 | Lee Marvin | Kasia Ballou | Cat Ballou | |
1966 | Jean-Pierre Léaud | Męski - żeński: 15 scen z życia | Masculin, féminin | |
1967 | Michel Simon | Stary człowiek i dziecko | Le vieil homme et l'enfant | |
1968 | Jean-Louis Trintignant | Człowiek, który kłamie | L’homme qui ment | |
1969 1970 | Nagrody nie przyznano. | |||
1971 | Jean Gabin | Kot | Le chat | |
1972 | Alberto Sordi | Urlop w więzieniu | Detenuto in attesa di giudizio | |
1973 1974 | Nagrody nie przyznano. | |||
1975 | Vlastimil Brodský | Jakub kłamca | Jakob, der Lügner | |
1976 | Gerhard Olschewski | Utracone życie | Verlorenes Leben | |
1977 | Fernando Fernán Gómez | Anachoreta | El anacoreta | |
1978 | Craig Russell | Outrageous! | Outrageous! | |
1979 | Michele Placido | Ernesto | Ernesto | |
1980 | Andrzej Seweryn | Dyrygent | Dyrygent | |
1981 | Jack Lemmon | Haracz | Tribute | |
Anatolij Sołonicyn | 26 dni z życia Dostojewskiego | Двадцать шесть дней из жизни Достоевского Dwadcat' szest' dniej iz żyzni Dostojewskogo | ||
1982 | Michel Piccoli | Dziwna sprawa | Une étrange affaire | |
Stellan Skarsgård | Prostoduszny morderca | Den enfaldige mördaren | ||
1983 | Bruce Dern | Sezon mistrzów | That Championship Season | |
1984 | Albert Finney | Garderobiany | The Dresser | |
1985 | Fernando Fernán Gómez | Stico | Stico | |
1986 | Tuncel Kurtiz | Uśmiech baranka | Hiuch HaGdi | |
1987 | Gian Maria Volonté | Sprawa Moro | Il caso Moro | |
1988 | Manfred Möck Jörg Pose | Jeden drugiego brzemiona noście | Einer trage des anderen Last | |
1989 | Gene Hackman | Missisipi w ogniu | Mississippi Burning | |
1990 | Iain Glen | Niemy krzyk | Silent Scream | |
1991 | Maynard Eziashi | Pan Johnson | Mister Johnson | |
1992 | Armin Mueller-Stahl | Utz | Utz | |
1993 | Denzel Washington | Malcolm X | Malcolm X | |
1994 | Tom Hanks | Filadelfia | Philadelphia | |
1995 | Paul Newman | Naiwniak | Nobody's Fool | |
1996 | Sean Penn | Przed egzekucją | Dead Man Walking | |
1997 | Leonardo DiCaprio | Romeo i Julia | Romeo + Juliet | |
1998 | Samuel L. Jackson | Jackie Brown | Jackie Brown | |
1999 | Michael Gwisdek | Kształty nocy | Nachtgestalten | |
2000 | Denzel Washington | Huragan | The Hurricane | |
2001 | Benicio del Toro | Traffic | Traffic | |
2002 | Jacques Gamblin | Przepustka | Laissez-passer | |
2003 | Sam Rockwell | Niebezpieczny umysł | Confessions of a Dangerous Mind | |
2004 | Daniel Hendler | Paszport do raju | El abrazo partido | |
2005 | Lou Taylor Pucci | Rodzinka | Thumbsucker | |
2006 | Moritz Bleibtreu | Cząstki elementarne | Elementarteilchen | |
2007 | Julio Chávez | Inny | El otro | |
2008 | Mohammad Amir Naji | Pieśń wróbli | آواز گنجشکها Avaze gonjeshk-ha | |
2009 | Sotigui Kouyaté | London River | London River | |
2010 | Grigorij Dobrygin Siergiej Puskepalis | Jak spędziłem koniec lata | Как я провёл этим летом Kak ja prowioł etim letom | |
2011 | Shahab Hosseini Babak Karimi Payman Maadi Ali-Asghar Shahbazi | Rozstanie | جدایی نادر از سیمین Jodaeiye Nader az Simin | |
2012 | Mikkel Følsgaard | Kochanek królowej | En kongelig affære | |
2013 | Nazif Mujić | Senada | Epizoda u životu berača željeza | |
2014 | Liao Fan | Czarny węgiel, kruchy lód | 白日焰火 Bai ri yan huo | |
2015 | Tom Courtenay | 45 lat | 45 Years | |
2016 | Majd Mastoura | Hedi | نحبك هادي Inhebbek Hedi | |
2017 | Georg Friedrich | Bright Nights | Helle nächte | |
2018 | Anthony Bajon | Modlitwa | La prière | |
2019 | Wang Jingchun | Żegnaj, mój synu | 地久天长 Di jiu tian chang | |
2020 | Elio Germano | Chciałem się ukrywać | Volevo nascondermi |
Przypisy
- ↑ Zack Sharf: Berlin Film Festival Switching to Gender Neutral Acting Awards in 2021. IndieWire, 2020-08-24. [dostęp 2020-11-21]. (ang.).
- ↑ David Mouriquand: Berlinale 2021: The winners, losers, highs and lows. Ex Berliner, 11.03.2021. [dostęp 2023-07-13]. (ang.).
- ↑ Tom Grater: San Sebastian Becomes Latest Festival To Introduce Gender Neutral Acting Awards. Deadline, 22.06.2021. [dostęp 2023-07-13]. (ang.).
- ↑ Martin Blaney: Berlin's Golden Bear goes to Farhadi's A Separation. Screen Daily, 2011-02-19. [dostęp 2020-11-22]. (ang.).
- ↑ Jeananne Craig: Award-winning Tom and Charlotte on the rich tapestries of life. "The Irish News", 2015-08-27. [dostęp 2020-11-22]. (ang.).
- ↑ Anna Sadokierska: Polacy i Berlinale – historia w skrócie. DW, 2010-02-11. [dostęp 2020-11-22]. (pol.).
Linki zewnętrzne
- Strona festiwalu (ang.)
- p
- d
- e
Nagrody w konkursie głównym | |
---|---|
Pozostałe nagrody |
|
Nagrody nieistniejące |
|
Edycje |
|
- p
- d
- e