Neoproterozoik
PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q | |||
Tabela stratygraficzna | |||
|
Neoproterozoik (ang. Neoproterozoic)
- w sensie geochronologicznym: ostatnia era proterozoiku, trwająca 458 milionów lat (od 1000 do 542,0 mln lat temu). Neoproterozoik jest młodszy od mezoproterozoiku a starszy od paleozoiku. Dzieli się na trzy okresy: ton, kriogen i ediakar.
- w sensie chronostratygraficznym: najwyższy eratem proterozoiku, dzielący się na trzy systemy: ton, kriogen i ediakar.
W erze tej powstały złoża ropy naftowej w dystrykcie Athabaska, w Kanadzie, a także sól kamienna w Afryce Zachodniej i Australii[1].
Ważniejsze wydarzenia
Era | Okres (mln lat temu) | Geologia | Biologia |
---|---|---|---|
Neoproterozoik | |||
ediakar (635-541) | Ok. 600 milionów lat temu tworzy się superkontynent Pannocja, który rozpada się 60 milionów lat później. Powstają paleozoiczne oceany Japetus i Prototetyda. | Fauna ediakarańska dominuje w morzach. | |
kriogen (720-635) | Największe zlodowacenia w historii - być może nawet obejmujące całą planetę. Superkontynent Rodinia rozpada się całkowicie, powstaje ocean Panthalassa. | Najstarsze skamieniałości gąbek. | |
ton (1000-720) | Początek rozpadu superkontynentu Rodinii. | Pierwsza radiacja akritarchów. |
Przypisy
- ↑ Witold Mizerski, Jan Żukowski: Tablice geograficzne. Warszawa: Adamantan, 2008, s. 65. ISBN 978-83-7350-121-8.
Linki zewnętrzne
Zobacz hasło neoproterozoik w Wikisłowniku |
Zobacz multimedia związane z tematem: Neoproterozoik |
- Aktualna tabela stratygraficzna na stronie International Comission on Stratigraphy (ang.)
- p
- d
- e
Prekambr (nieformalny; 4,567 mld lat temu – 538,8 mln lat temu)
| |
Hadeik (4,567 – 4,0 mld lat temu) | |
---|---|
Archaik (4,0 – 2,5 mld lat temu) |
|
Proterozoik (2,5 mld lat temu – 538,8 mln lat temu) |
|
Fanerozoik (538,8 mln lat temu – dziś)
- Poziomo zaznaczono ery; W lewych kolumnach znajdują się okresy; prawa kolumna: pogrubionym tekstem zaznaczone są epoki; zwykłym tekstem zaznaczone są wieki
Paleozoik (538,8 – 251,9 mln lat temu)
Kambr (538,8 – 485,4 mln lat temu) |
|
---|---|
Ordowik (485,4 – 443,8 mln lat temu) |
|
Sylur (443,8 – 419,2 mln lat temu) |
|
Dewon (419,2 – 358,9 mln lat temu) |
|
Karbon (358,9 – 298,9 mln lat temu) |
|
Perm (298,9 – 251,9 mln lat temu) |
|
Mezozoik (251,9 – 66,0 mln lat temu)
Trias (251,9 – 201,3 mln lat temu) |
|
---|---|
Jura (201,4 – 145,0 mln lat temu) |
|
Kreda (145,0 – 66 mln lat temu) |
|
Kenozoik (66 mln lat temu – dziś)
Paleogen (66 – 23,03 mln lat temu) |
|
---|---|
Neogen (23,03 – 2,58 mln lat temu) |
|
Czwartorzęd (2,58 mln lat temu – dziś) |
|
- Źródło: International Stratigraphic Chart, Międzynarodowa Komisja Stratygrafii, dostęp 22 maja 2023.
Kontrola autorytatywna (era):
- Britannica: science/Neoproterozoic-Era